ლიახვისა და არაგვის აუზების მყინვარების დეგრადაციის დინამიკა კლიმატის მიმდინარე ცვლილების ფონზე
ლ. შენგელია*, გ. კორძახია*, გ. თვაური**, მ. ძაძამია***
* საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის ჰიდრომეტეოროლოგიის ინსტიტუტი,
ქ. თბილისი, საქართველო, larisa.shengelia@gmail.com, giakordzakhia@gmail.com
** ივ. ჯავახიშვილის სახ. თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ე. ანდრონიკაშვილის ფიზიკის ინსტიტუტი, ქ. თბილისი, საქართველო, gena_tvauri@yahoo.com
*** გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს გარემოს ეროვნული სააგენტო, ქ. თბილისი, საქართველო, murmani.dzadzamia@gmail.com <mailto:murmani.dzadzamia@gmail.com>
უაკ 551.50.501.7
ლიახვისა და არაგვის აუზების მყინვარების დეგრადაციის დინამიკა კლიმატის მიმდინარე ცვლილების ფონზე / შენგელია ლ., კორძახია გ., თვაური გ., ძაძამია მ. /სტუ-ის ¬ჰმი-¬ის სამეცნ. რეფ. შრ. კრებ. ‒ 2022, - ტ. , -გვ.19-27 -ქართ. რეზ.: ქართ., ინგლ., რუს.
აღმოსავლეთ საქართველოს მდინარეთა − ლიახვისა და არაგვის მყინვარული აუზებისათვის შესწავლილია მყინვარების დეგრადაციის დინამიკა. თანამგზავრულ სურათებზე გამოსახული მყინვარების იდენტიფიკაცია ჩატარებულია ყოფილი საბჭოთა კავშირის კატალოგში არსებული სქემის მიხედვით, ხოლო მყინვარების ფართობის მონაცემებში არსებული უზუსტობები გასწორებულია გასული საუკუნის 60-იანი წლების ტოპოგრაფიული რუკების გამოყენებით. საშუალედო და საბოლოო თანამგზავრული სურათების მიხედვით ჯერ განსაზღვრულია მყინვარების მდებარეობები და მათი კონტურები, რაც საბოლოოდ აისახა ამ მყინვარების ფართობების რიცხვით მნიშვნელობებში. მყინვარული აუზების მყინვარების შესახებ საწყისი მონაცემები ამოკრებილია კატალოგიდან და შედარებულია თანამგზავრული ინფორმაციის საფუძველზე განსაზღვრულ ამ მყინვარების მდგომარეობას დაახლოებით 50 წლის შემდგომ (საშუალედო მონაცემები) და 2020 წლის მდგომარეობასთან (საბოლოო მონაცემები). ამ მდგომარეობების შედარებამ და ჩატარებულმა ანალიზმა აჩვენა, რომ მყინვარების დეგრადაცია უფრო ინტენსიურია მეორე პერიოდში, ვიდრე პირველში. ეს აიხსნება ორი ფაქტორით: პირველი - კლიმატის ცვლილებას არაწრფივი ხასიათი აქვს და მეორეს მხრივ კლიმატის ზემოქმედება მცირე მყინვარებზე უფრო ინტენსიურია.
UDC 551.50.501.7
Dynamics of Degradation of Glaciers in Liakhvi and Aragvi Basins Against the Background of Current Climate Change / Shengelia L., Kordzakhia G., Tvauri G., Dzadzamia M. / Scientific Reviewed Proceedings of the IHM, GTU. - 2022. - vol.132. - pp19-27. -Georg.; Abst.: Georg., Eng., Rus.The glaciers degradation dynamics of the glaciation basins of the rivers of Eastern Georgia - Liakhvi and Aragvi are studied. Identification of these glaciers on the satellite images are performed Glaciers according to the catalogue schemes of the former Soviet Union, while inaccuracies of glacier areas in the catalogue have been corrected using topographic maps from the 1960s. The contours of the glaciers are defined according to the intermediate and final satellite images, which are ultimately reflected in the numerical values of the areas of these glaciers. The initial data on glacier basins is collected from the catalogue and compared with the state of these glaciers determined based on satellite information after about 50 years (medium data) and the state of 2020 (final data). Comparison of these conditions and the analysis conducted showed that the degradation of glaciers is more intense in the second period than in the first. This can be explained by two factors: first, that climate change is non-linear, and second, that climate impacts on smaller glaciers are more intense.
УДК 551.50.501.7
Динамика деградации ледников бассейнов реки Пирикити Алазани на фоне современного изменения климата/ Шенгелия Л., Кордзахия Г., Тваури Г., Дзадзамия М. / Науч. Реф. Сб. Труд. ИГМ ГТУ - 2022. вып. - с.19-27.- Груз.; Рез.: Груз., Англ., Рус.
Изучена динамика деградации ледников бассейнов рек Восточной Грузии Лиахви и Арагви. Ледники в ледниковых бассейнах идентифицированы по схеме каталога бывшего Советского Союза, а неточности площадей ледников, были исправлены с использованием топографических карт 1960-х годов. Контуры ледников определяются по промежуточным и окончательным спутниковым снимкам, которые в конечном итоге отражаются в численных значениях площадей этих ледников. Исходные данные о ледниках собираются из каталога и сравниваются с состоянием этих ледников, определенным на основе спутниковой информации примерно через 50 лет (промежуточные данные) и состоянием на 2020 год (окончательные данные). Сравнение этих состояний и проведенный анализ показали, что деградация ледников во втором периоде более интенсивна, чем в первом. Это объясняется двумя факторами: во-первых, изменение климата носит нелинейный характер, а во-вторых, влияние климата на малые ледники более интенсивно.
